AMIĂNG TRÊN THẾ GIỚI

Amiăng là loại sợi khoáng tự nhiên được sử dụng làm nguyên liệu sản xuất từ thời La Mã cổ. Loại sợi đặc biệt này được tìm thấy tại nhiều nơi trên thế giới như châu Phi, Úc, Canada, Brazil, Nga, Kazakhstan, Mỹ và Trung Quốc, Ấn Độ…

Thông thường, amiăng tồn tại trong các loại đá như đá serpentine, đá mafic, đá siêu mafic, đá đôlômít biến dạng, chất xâm nhập kiềm và carbonate. Thành phần cơ bản của amiăng là nhóm silicat được tạo ra từ oxygen và silicon. Ở dạng tự nhiên, amiăng nằm sâu trong các lớp đất đá. Trên thực tế, người ta tìm thấy amiăng trong số hai phần ba lượng đá trên toàn thế giới. Các sợi amiăng thường bị phát tán bởi sự xói mòn của đất và gió. Vì vậy, tùy thuộc vào nơi bạn sống mà một ngày bạn có thể hít vào cơ thể nhiều nhất từ 10,000 đến 15,000 sợi amiăng.

Khai thác amiăng

Amiăng là sợi tự nhiên nằm lẫn trong các lớp đất đá. Để khai thác amiăng, người ta thường làm vỡ các khối đá, sau đó nghiền nhỏ chúng thành các mảnh vụn và sàng, hút để tách lấy sợi.

Tất cả các mỏ amphibole (amiăng nâu và xanh) nằm phần lớn ở Nam Phi và Úc đã bị đóng cửa vào cuối thế kỷ 20 do chúng là tác nhân gây ra các bệnh ung thư trung biểu mô và ung thư phổi.

Tại Mỹ, amiăng được tìm thấy ở 20 bang trong đó quá trình khai thác diễn ra tại 17 bang bao gồm khu vực Appalachian, California và Oregon. Giai đoạn cuối những năm 1960 đầu những năm 1970 được coi là thời kỳ phát triển cực thịnh khi hơn 103 nghìn tấn amiăng (cả sợi nâu, xanh, trắng) được sử dụng trong các ngành công nghiệp mỗi năm. Đến năm 1987, việc sử dụng amiăng giảm mạnh xuống còn khoảng 55 nghìn tấn một năm do lệnh cấm sử dụng amiăng nâu và xanh đã bắt đầu được thực thi tại nhiều nước phát triển.

Nga là quốc gia khai thác amiăng trắng lớn nhất trên thế giới. Tính đến nay, thành phố Asbest – tỉnh Yekaterinburg – Cộng hòa Liên bang Nga đã có 125 năm tuổi với mỏ amiăng trắng có thể khai thác đủ trữ lượng cho 150 năm. Hàm lượng amiăng trắng trong đá là 2,3% với chiều dài công trường khai thác là 11,5 km, rộng 1,8 km và sâu 340m. Tại thành phố, 68.000 người dân đang sinh sống ổn định và tỷ lệ tử vong luôn nằm ở ngưỡng trung bình hoặc thấp hơn so với những khu vực khác. Nhiều gia đình công nhân tại thành phố này có đến 3 thế hệ làm việc tại mỏ amiăng trắng nhưng không hề có dấu hiệu bị ung thư hay mắc các bệnh hô hấp do phơi nhiễm với amiăng. Khái niệm sử dụng amiăng trắng an toàn được đưa vào áp dụng tại các nhà máy khai thác chế biến sợi và nhà máy sản xuất các sản phẩm fibro xi măng có chứa amiăng trắng từ hơn 87 năm qua. Theo đó, toàn bộ dây chuyền sản xuất được tự động hóa và khép kín, công nhân phải tuyệt đối tuân thủ các quy tắc bảo hộ lao động. Ngoài việc được trang bị đầy đủ các thiết bị bảo hộ lao động, công nhân ở đây còn được kiểm tra theo dõi sức khỏe thường xuyên nhằm phát hiện các triệu chứng của bệnh nếu có.

Brazil là quốc gia sản xuất amiăng trắng đứng thứ ba trên thế giới sau Nga, Trung Quốc và cũng là một trong số các quốc gia tiêu thụ amiăng trắng hàng đầu thế giới. Các mỏ Cana Brava thuộc công ty SAMA S.A nằm tại Minau với tổng diện tích kéo dài 45km. Trong hơn 50 năm được đưa vào khai thác, các mỏ amiăng trắng (bao gồm mỏ Cana Brava A dài 1.525m * rộng 679m * sâu 228m và mỏ Cana Brava B dài 1.111m * rộng 855m * sâu 238m) là nhân tố quan trọng giúp Minaçu trở thành một trong những thành phố giàu có nhất bang Goiás. Hàng năm, mỏ cung cấp khoảng 300.000 tấn amiăng trắng, chiếm 10% thị phần sợi amiăng trắng trên toàn thế giới. 54% sản lượng sợi amiăng trắng khai thác tại mỏ được sử dụng nội địa để làm ra các sản phẩm fibro xi măng, đặc biệt là tấm lợp có chứa amiăng, 46% xuất khẩu đi hơn 20 nước trên thế giới như Srilanka, Ấn Độ, Thái Lan, Indonesia, Mexico, Colombia và United Arab Emirates…Một trong những chương trình quan trọng được triển khai hơn 30 năm qua của Brazil là “Chương trình sử dụng amiăng trắng an toàn – Safe Use” bao gồm phần mềm Super đo lường các rủi ro tai nạn, bộ tài liệu hướng dẫn biện pháp phòng ngừa và kiểm soát bụi trong các quy trình sản xuất có sử dụng amiăng trắng, các chương trình đào tạo, giám sát sức khỏe y tế. Chương trình được đánh giá như là tiêu chuẩn của sự phát triển bền vững và là tài liệu tham chiếu cho nhiều công ty hoạt động trong lĩnh vực khai khoáng trên toàn thế giới.

Ngoài ra, sản lượng khai thác amiăng trắng tại Trung Quốc và Kazakhstan cũng chiếm một con số đáng kể. Tại Ấn Độ, người ta vẫn khai thác amiăng tremolite với số lượng nhỏ. Đối với nhiều quốc gia đang phát triển thì sợi amiăng trắng được nhập khẩu là nguyên liệu đầu vào thiết yếu cho việc sản xuất vật liệu xây dựng như sản phẩm tấm lợp, vách ngăn, ống nước, tấm amiăng xi măng…

Bản đồ phân bố Amiăng trên thế giới

where